Het vitaliteitsbeleid verliest zijn functionaliteit

Waar je ook kijkt, lees je dat je als werkgever alleen nog meetelt als de complete bedrijfsvoering draait om een stevig vitaliteitsbeleid. Uiteenlopend van groene biologische appels in de kantine en yogalessen tijdens de pauze tot introductie van het nieuwe werken op verre vakantieoorden. Het zou de enige manier zijn waarop personeel duurzaam inzetbaar en aangehaakt blijft. Toch blijkt het hier niet om te draaien en streeft de keerzijde van deze maatregelen het doel voorbij. 

In dit artikel gaan we in op de zin en onzin van deze ontwikkelingen en kijken we vooral naar wat de afgelopen jaren wél effectief is gebleken om de dynamiek binnen organisaties te vitaliseren.

Gezondheid kun je niet creëren, wél faciliteren

Eén van de grootste misvattingen in deze tijd, waarin we de focus op vitaliteit scherpstellen, is misschien wel dat je als werkgever medewerkers ‘weer’ gezond kunt laten zijn.

‘Niemand kan een ander gezonder maken.’  

We kunnen elkaar slechts helpen en het makkelijker maken om zelf verantwoording te nemen voor onze eigen gezondheid. De groene appel in plaats van een gevulde koek aanbieden vormde in een meer onwetende tijd mogelijk een goed begin, maar uiteindelijk zullen medewerkers zelf besluiten of ze de appel nemen. Als werkgever kun je gezondheid dus niet creëren, wel faciliteren! 

Vitaliteit is geen beleid

De meest voorkomende tips om een ‘gezonde’ omgeving op de werkvloer te faciliteren gaan over werktijden, voeding, beweging, vrijheid in werklocatie en coaching on the job. In de praktijk gaan hier jarenplannen aan vooraf, worden enorme budgetten gereserveerd en dan is het nog maar de vraag wat de medewerkers er zelf mee doen en of dit daadwerkelijk gezonder maakt. 

We zien duidelijk dat er acties worden ondernomen om het medewerkers meer naar de zin proberen te maken. Tegelijk wordt daaruit duidelijk dat dit dus niet de standaard was en er daardoor ook feitelijk weinig verandert in de sfeer, cultuur en het gedrag van mensen. Vitaliteit valt namelijk niet in een beleid in te passen.

“vi·taal (bijvoeglijk naamwoord) 1 voor het leven van groot belang 2 krachtig, energiek: een vitale grijsaard”

De basis van gezond gedrag

Vitaliteit is een basaal begrip en gaat over de dagelijkse gang van zaken. Een ‘vitale’ organisatie wordt doorgaans niet gekenmerkt door alle hippe vitaliteitsprogramma’s in het aanbod, maar door een onbevreesd team van mensen, waarin ieder zijn eigen verantwoording neemt en het samen leuk kunnen hebben. Mensen die elkaar kennen en zelf hun mannetje staan, waardoor zij betrouwbaar zijn in het team en voor het bedrijf.

Kenmerkend voor vitale organisaties is dan vaak ook het menselijk werken, oprecht en helder contact zonder verborgen agenda’s.

Werken aan gezondheid

Werken aan gezondheid betekent dan ook werken met elkaar in eigen waarde. Wat voor jou van groot belang is in het leven en jou energie geeft of kost, verschilt namelijk van de behoefte van jouw collega. En dat is mogelijk exact de reden waardoor een ingewikkeld maar generaliserend vitaliteitsbeleid de plank misslaat.

In basis gaat dit dus over menselijke interesse en duidelijk zijn over wat er nodig is. Luisteren naar wat er gezegd wordt, zonder ruis. Niet afwachten tot medewerkers regie nemen, maar hen actief het vertrouwen te geven om zelf regie te nemen lijkt keer op keer een beter begin.

Werken aan gezondheid doen we in de basis allemaal en continu. We willen het allemaal goed hebben en gezond zijn. Dus waarom zouden we er daar op de werkvloer niet ‘gewoon’ mee doorgaan?